Zweeds Rood is niet Lelijk
Wie kent ze niet? De rode Zweedse huisjes. In het bos, in de stad, langs de weg; eigenlijk overal in Zweden!
Maar waarom zijn de huizen in Zweden eigenlijk rood? En hoe krijgen ze toch overal dezelfde specifieke kleur? Op die vragen geef ik vandaag antwoord!
De geschiedenis van de falu rödfärg
De rode verf werd traditioneel gemaakt met koper uit de Falun kopermijn – een van de oudste mijnen van Europa. Het verhaal gaat dat ze al sinds de Vikingtijd rond 700 zijn begonnen met het delven van koper bij de Stora Kopparberget (de grote koperberg) nadat een bok op een dag het dorp binnenwandelde met rood poeder aan zijn hoorns (1). De Falu Gruva is bovendien de oudste naamloze vennootschap ter wereld, Stora Kopparbergs Bergslags AB.
Gemixt met lijnzaadolie en met roggebloem bleek de koper een uitstekende, duurzame en vooral weersbestendige verf te zijn. Ik sprak met Sven Olov van het Gamla Kraftstation in Deje over Faluröd. Volgens hem gaat de moderne versie, waar meer dan 20 natuurlijke mineralen inzitten, tot wel 15 jaar mee voor je het moet overschilderen. Veel mensen kiezen ervoor om het eerder te doen, maar anderen prefereren het verweerde karakter, waarbij het felle rood donkerder kleurt.
Een oude schuur in Ransäter, Zweden onderdeel van een open lucht museum
Maar waarom zijn er zoveel huizen in Zweden rood?
Het begint allemaal in de 16e eeuw, als de Zweedse koning Johan III besluit dat hij net als de Europese kastelen een koperen dak wilt. Dat mocht nogal wat kosten maar om het hele kasteeldak te bekleden met koper? Dat was de koning toch iets te gortig. Creatief dat hij was besloot hij om een deel van het dak te verven met rode verf gemaakt van koper uit de Falu groeve.
De koning bleek een echte influencer en binnen de kortste keren wilde ook de gegoede burgerij hun woning rood verven. Rode gebouwen werden een statussymbool, een Zweeds alternatief voor de rode bakstenen die ze in andere delen van Europa hadden.
In de 18e eeuw werd de kleur rood nog gezien als een luxe artikel wat alleen de rijkste zich konden veroorloven. De minder bedeelden schilderden daarom soms alleen de voorkant van het huis rood – zeker als de koning op bezoek kwam! Aan het eind van de 18e eeuw begint de industriële productie van de rode verf en wordt de oer-Zweedse kleur ook beschikbaar voor boeren. Tot op de dag van vandaag is de verf en de kleur rood mateloos populair!
Een klein vakantiehuisje in Deze, Zweden
ADVERTENTIE
Zweeds rood in Nederland
Ook in Nederland kom je het Zweeds rood tegen. Niet vaak op gevels of schuurtjes maar wel op de kozijnen van monumenten of andere historische panden. Sikkens is een bekende fabrikant van monumentenkleuren – een gelimiteerde lijst van 12 kleuren gebaseerd op veel voorkomende traditionele verfkleuren uit verschillende Nederlandse regio’s en streken.
Het palet van de Sikkens Authentieke kleuren bestaat uit: Standgroen, Rijtuigengroen, Monumentengroen, Grachtengroen, Mergelwit, Bentheimergeel, Zandsteengeel, Okergeel, Gelders blauw, Drents bruin, Engels rood en natuurlijk Zweeds rood!
Zelf een Zweedse schuur maken
Foto credit: Lina Roos/imagebank.sweden.se
1. Hedera / 2. Witte Tuinset / 3. Witte Kozijnverf / 4. Zwarte Dakplaten /5. Zweeds Rood verf
